Σέρνεται» το Υπομέτρο 5.2 λόγω κακού σχεδιασμού

Λίγες μέρες πριν λήξει η προθεσμία και μία μέρα πριν το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αποφασίσει να δώσει παράταση έως τις 31 Ιουλίου, μόνο μία – δοκιμαστική πιθανότατα – αίτηση πληρωμής είχε κατατεθεί στη Θεσσαλία για το Υπομέτρο 5.2. Το εν λόγω πρόγραμμα αφορά τους κτηνοτρόφους που υπέστησαν ολική ή μερική καταστροφή των στάβλων τους και τα ζώα τους πνίγηκαν από τις πλημμύρες που προκάλεσαν τα καιρικά φαινόμενα “Daniel” και “Elias” τον Σεπτέμβριο του 2023. Δηλαδή 8 μήνες μετά και ακόμα οι κτηνοτρόφοι αυτοί δεν έχουν καταφέρει να ορθοποδήσουν.

Ο λόγος είναι ο κακός σχεδιασμός του προγράμματος, που έχει τον επίσημο τίτλο: «Επενδύσεις αποκατάστασης των ζημιών που προκαλούνται στο γεωργικό κεφάλαιο (φυτικό, ζωικό, και πάγιο) από φυσικά φαινόμενα, δυσμενείς καιρικές συνθήκες και καταστροφικά γεγονότα». Φορέας υλοποίησης του προγράμματος και φορέας πληρωμής είναι ο ΕΛΓΑ, αλλά όλες οι πηγές του «Ε.Α.» λένε ότι ο σχεδιασμός ανήκε στη Διαχειριστική Αρχή του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης στη Λεωφόρο Καβάλας, με επικεφαλής τον Γραμματέα, Δημήτρη Παπαγιαννίδη. Και μάλιστα σχεδιάστηκε τόσο επιπόλαια, που βασίστηκε στη φιλοσοφία των επενδυτικών αγροτικών προγραμμάτων, όπως είναι για παράδειγμα τα Σχέδια Βελτίωσης. Και όχι σαν ένα πρόγραμμα που αφορά ανθρώπους οι οποίοι έχουν χάσει την περιουσία τους, τα ζώα τους.
Δεν είναι δυνατόν, όπως μας λένε οι ίδιοι και οι γεωπόνοι-σύμβουλοί τους, να τους ζητούν 14 δικαιολογητικά, μεταξύ των οποίων είναι και ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα.
Εάν, βέβαια, κάποιος ακούσει τις ανακοινώσεις του Υπουργείου, θα νομίζει ότι το πρόγραμμα είναι «κομμένο και ραμμένο» για τους πλημμυροπαθείς κτηνοτρόφους, ότι θα παρέχει δωρεάν αποκατάσταση του στάβλου, δωρεάν επισκευές, δωρεάν σύμβουλο, μελέτες κ.λπ.

Όταν όμως δει την πραγματικότητα, δεν θα υποβάλει καν αίτηση. Τουλάχιστον όπως είναι σχεδιασμένο τώρα.

Το πρόβλημα είναι καθαρά υπηρεσιακό, αναφέρει στον «Ε.Α.» η πλευρά των Θεσσαλών γεωπόνων-συμβούλων. Το πρόγραμμα είχε ελλείψεις από την αρχή. Ειδικά στο θέμα της αποκατάστασης των σταβλικών εγκαταστάσεων δεν έχουν ακόμα διευκρινιστεί οι λεπτομέρειες που χρειάζονται, υπάρχουν ασάφειες. Στο θέμα της αγοράς του απωλεσθέντος ζωικού κεφαλαίου έχουν δοθεί κάποιες απαντήσεις κι έχουν γίνει κάποιες απλοποιήσεις. Αλλά θα πρέπει να γίνουν και ορισμένες ακόμα τροποποιήσεις, για να φτάσουμε στη φάση της υποβολής των αιτήσεων.

Προϋπόθεση η προκαταβολή για την αγορά νέων ζώων

Η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων των κτηνοτρόφων που είτε έχασαν τον στάβλο τους από τις πλημμύρες, είτε τα ζώα τους είτε και τα δύο, δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα ξαναφτιάξουν μόνοι τους.
Υπάρχει, λοιπόν, περίπτωση να κάνει αίτηση για να ενταχθεί στο Υπομέτρο 5.2 ο κτηνοτρόφος, όταν του ζητείται από το πρόγραμμα να προκαταβάλει το ποσό για την αγορά των ζώων που έχασε; Όταν πρέπει να προσκομίσει, δηλαδή, προεξοφλημένο τιμολόγιο αγοράς;
Αυτό ήταν ένα από τα χαρακτηριστικά εμπόδια στην υλοποίηση του συγκεκριμένου μέτρου αποκατάστασης των ζημιών. Στη συνέχεια, αυτό φαίνεται να λύθηκε με την παρέμβαση των τραπεζών. Ειδικότερα, οι συστημικές τράπεζες, με δύο χρηματοδοτικά εργαλεία, θα αναλάβουν την κάλυψη του 95% της προκαταβολής.
Είναι, γενικότερα, όμως ένα δυσκίνητο πρόγραμμα με λάθος σχεδιασμό από την αρχή μέχρι το τέλος, όπως μας λένε οι γεωπόνοι-σύμβουλοι.

Η πρόταση των 5 απλών βημάτων

Για μας το πρόγραμμα έπρεπε να είναι μια απλοποιημένη διαδικασία, που να έχει πέντε προϋποθέσεις», λέει ο Δημήτρης Ντογκούλης από τη Λάρισα και προτείνει τα εξής βήματα:
1. Είσαι κτηνοτρόφος; Αν το τεκμηριώνεις μέσω της βάσης δεδομένων του ΥΠΑΑΤ, μπορείς να προχωρήσεις στο επόμενο βήμα.
2. Έχεις υποστεί ζημιά; Για να το τεκμηριώσεις, πρέπει να προσκομίσεις το πόρισμα του ΕΛΓΑ.
3. Έχεις ενημερώσει το Μητρώο Απογραφής Ζωικού Κεφαλαίου από το οποίο φαίνεται το μέγεθος της απώλειας των ζώων (αριθμός και είδος);
4. Προσκομίζεις το προεξοφλημένο τιμολόγιο αγοράς των νέων ζώων.
5. Το καταθέτεις μαζί με το Αίτημα Πληρωμής.
Στη συνέχεια θα πρέπει να υπάρξει ένα εύλογο χρονικό διάστημα μερικών ημερών, για να ελεγχθούν οι αιτήσεις και να προχωρήσει ο ΕΛΓΑ στην πληρωμή του ποσού που αναλογεί.
Τα ίδια απλά πέντε βήματα μπορούν να ισχύσουν και για την αποκατάσταση των ζημιών στους στάβλους.
Για ποιο λόγο δεν γίνεται ουσιαστική απλοποίηση;
Η μεγαλύτερη αιτία που τέτοιου είδους προγράμματα αποτυγχάνουν από τη γέννησή τους είναι η γραφειοκρατία που δημιουργεί ο κρατικός μηχανισμός και ειδικότερα οι υπάλληλοι των υπηρεσιών.
Το Υπομέτρο 5.2 εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ένα μέτρο που αφορά αποζημίωση πάγιου και ζωικού κεφαλαίου. Ξεκίνησε, όμως, να εφαρμοστεί με την ίδια λογική που εφαρμόζονται τα Σχέδια Βελτίωσης. Ένα μέτρο που αφορά επένδυση για τον εκσυγχρονισμό των αγροτικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Άλλο είναι η επένδυση από έναν αγρότη που είναι συνειδητοποιημένος κι έχει το απαιτούμενο χρηματικό κεφάλαιο κι άλλο η αποκατάσταση ενός πλημμυροπαθούς, του οποίου η περιουσία και τα εργαλεία δουλειάς έχουν καταστραφεί.

Για ποιο λόγο δεν γίνεται ουσιαστική απλοποίηση;

Η μεγαλύτερη αιτία που τέτοιου είδους προγράμματα αποτυγχάνουν από τη γέννησή τους είναι η γραφειοκρατία που δημιουργεί ο κρατικός μηχανισμός και ειδικότερα οι υπάλληλοι των υπηρεσιών.

Το Υπομέτρο 5.2 εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ένα μέτρο που αφορά αποζημίωση πάγιου και ζωικού κεφαλαίου. Ξεκίνησε, όμως, να εφαρμοστεί με την ίδια λογική που εφαρμόζονται τα Σχέδια Βελτίωσης. Ένα μέτρο που αφορά επένδυση για τον εκσυγχρονισμό των αγροτικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Άλλο είναι η επένδυση από έναν αγρότη που είναι συνειδητοποιημένος κι έχει το απαιτούμενο χρηματικό κεφάλαιο κι άλλο η αποκατάσταση ενός πλημμυροπαθούς, του οποίου η περιουσία και τα εργαλεία δουλειάς έχουν καταστραφεί.

Πέτρος Αλεξανδρής.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Έλληνας Αγρότης» στις 30 Μαΐου 2024.