Η φακή (Lens culinaris)  είναι ετήσια φθινοπωρινή καλλιέργεια που καταλαμβάνει τους αγρούς από τον Νοέμβριο μέχρι τον Ιούνιο. Καλλιεργείται σε ξηρικά χωράφια σε ορεινές, ημιορεινές και λοφώδεις περιοχές σε αμειψισπορά κυρίως με το σιτάρι.

Καλλιεργείται σήμερα σε περιορισμένη έκταση στη χώρα μας (~90.000 στρέμματα) παρόλο που η ποσότητα καρπού που παράγεται κάθε χρόνο δεν φθάνει για να καλυφθούν οι ανάγκες μας και γίνονται εισαγωγές. Παραδοσιακά καλλιεργείται στους νομούς Λάρισας, Βοιωτίας, Κοζάνης, Καστοριάς και στα νησιά Χίο και Λευκάδα αλλά σε μικροεκτάσεις σχεδόν παντού σε όλη τη χώρα. Η καλλιέργειά της είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο, αλλά περισσότερο καλλιεργείται σε χώρες της λεκάνης της μεσογείου, στην Ινδία που παράγει τη μεγαλύτερη ποσότητα παγκοσμίως και στην κεντρική και βόρεια Αφρική.

Καλλιέργεια και προετοιμασία εδάφους

Για την καλλιέργεια, ένα όργωμα πρέπει να γίνει νωρίς το Φθινόπωρο μετά από βροχή. Αφού λιπάνουμε χύδην ψιλοχωματίζουμε με δισκοσβάρνα ή καλλιεργητή εδάφους, έπειτα ισοπεδώνουμε για να είναι  εύκολη η μηχανική συγκομιδή.

Η φακή διατηρεί τις ψηλές αποδόσεις της όταν βρίσκεται σε αμειψισπορά κάθε 2-3 χρόνια με σιτάρι.

Η άριστη ποσότητα σπόρου ανά στρέμμα είναι από 5-12 κιλά ανάλογα με την ποικιλία που δίνουν 150.000 ως 190.000 φυτά ανά στρέμμα.

Η φακή είναι μια καλλιέργεια που έχει ανάγκη το προσεκτικό έλεγχο των ζιζανίων. Από τον ανταγωνισμό των ζιζανίων οι ζημιές είναι ελάχιστες κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ενώ την άνοιξη ο ανταγωνισμός είναι ισχυρός.

Καλλιέργεια και λίπανση φακής

Η φακή δεν έχει ανάγκη από αζωτούχο λίπανση γιατί χρησιμοποιεί το άζωτο της ατμόσφαιρας που δεσμεύεται κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου από τα αζωτοβακτήρια που σχηματίζουν φυμάτια στις ρίζες της. Σε εδάφη που δεν έχουν αζωτοβακτήρια συνιστάται εμβολιασμός των εδαφών με αζωτοβακτήρια. Ο εμβολιασμός γίνεται ανακατεύοντας τους σπόρους φακής πριν από τη σπορά με καλλιέργειες αζωτοβακτηρίων.

Η φακή ως ψυχανθές είναι φυτό απαιτητικό σε φωσφόρο. Καλιούχο λίπανση, δε χρειάζεται, επειδή κατά κανόνα τα ελληνικά εδάφη είναι εφοδιασμένα με κάλιο.

Συγκομιδή φακής

Η φακή πρέπει να συγκομισθεί ( θεριστεί) μόλις αρχίσουν τα φυτά της να κιτρινίζουν, διότι σε περίπτωση πλήρους ξήρανσης έχουμε μεγάλες απώλειες καρπού λόγω ανοίγματος και τινάγματος των λοβών και σπόρων στο χωράφι. Η διάρκεια της συγκομιδής εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες της περιόδου Μαΐου-Ιουνίου, και κυμαίνεται από 5-10 μέρες.

Ο σπόρος που συγκομίζεται δεν είναι καθαρός Ο καθαρισμός του γίνεται  από ειδικές μηχανές. Εκεί διαχωρίζονται οι σπόροι από προσβεβλημένους από έντομα ή ασθένειες, από τα υπολείμματα της καλλιέργειας και τους σπόρους τυχόν ζιζανίων.

Εχθροί και ασθένειες φακής

Οι κύριες ασθένειες της φακής είναι η Σκωρίαση και ο Περονόσπορος καθώς επίσης και εντομολογικές προσβολές από το Θρίπα.

Όλες οι προσβολές θα πρέπει να ελέγχονται από τους τοπικούς γεωπόνους και να γίνονται εφαρμογές σύμφωνα με τις οδηγίες τους και τα εγκεκριμένα σκευάσματα φυτοπροστασίας.